1. De geschiedenis van de schutterij
2. De schuttersfeesten
3. Officieren en geweerdragers
4. De koning en de zilveren plaat
5. Het uniform
6. De commandant
7. De drumband
8. De buks
9. Hoe wordt een kogel gemaakt
1. De geschiedenis van de schutterij
Schutterij Sint Sebastianus Eys is opgericht in 1517. Het jaartal is terug te vinden op een zilveren plaatje dat onder de koningsvogel hangt. Er bestaan toch twijfels over dit jaartal.
Waarom?
Omdat in de tijd dat de schutterij werd opgericht niets werd opgeschreven of bewaard. De schutterij bestaat nu al meer dan 475 jaar.
Al in die tijd bestonden veel schutterijen. De schutterijen hadden tot doel om de mensen te beschermen (beschutten). Een soort leger dus. In het woord beschutten komt het woord schutten voor. De naam schutten is een ander woord voor soldaten. Een schut die schoot was een schutter. Alle schutters bij elkaar is een schutterij. Zo ontstond de naam schutterij. Ook ging de schutterij mee met o.a. processies, om obstakels uit de weg te ruimen.
2. Schuttersfeesten
Hier in de buurt zijn in bijna elk dorp schutterijen. Zij treffen zich op zogenaamde bondsschuttersfeesten. Schutterij Sint Sebastianus is ook bij een bond aangesloten. Deze bond genaamd ‘De Rooms Katholieke Zuid-Limburgse Schuttersbond’ is opgericht in Eys. Bij deze bond zijn 21 schutterijen aangesloten. Zij komen drie of vier keer per jaar bij elkaar. Ook bestaat er een Zuid-Limburgs Federatiefeest. Hier treffen zich schutterijen van drie verschillende bonden. Dat zijn ongeveer 65 schutterijen. Dit schuttersfeest vindt 1 keer per jaar plaats. Het grootste schuttersfeest, dat ook 1 keer per jaar gehouden wordt, is het oud Limburgs schuttersfeest. Hier treffen zich ongeveer 165 schutterijen uit Nederlands Limburg en uit Belgisch Limburg. Op al deze schuttersfeesten wordt gestreden om de hoogste eer. Er zijn verschillende wedstrijden, bijvoorbeeld: Wie heeft de mooiste koning of koningin, Wie heeft de mooiste keizer of keizerin enz. En natuurlijk het schieten.
3. Officieren en geweerdragers
Zoals in alle legers, zijn er officieren. De hoogste rang in het officierskorps is de generaal.
Officieren herken je aan de mooiere uniformen, de hoge witte veren op hun hoed (oftewel een kepie), aan de sabel en de onderscheidingen op het uniform.
Achter de officieren marcheren de geweerdragers of soldaten. In rotten van vier (oude exercitie), het geweer aan de rechter schouder, vastgehouden met een gebogen arm met de hand aan de riem en natuurlijk strak in het gelid.
Exercitie is ook een onderdeel waar de schutterijen aan mee kunnen doen. Hier voeren minimaal 10 soldaten uit wat de commandant hen opdraagt. Onder andere moeten ze achterwaarts, knielen, liggen, links- rechtsom, rechtsom marcheren, links- rechts uit de flank, presenteren van het geweer en looppas.
4. De koning en de zilveren plaat
Elke koning is verplicht een zilveren plaat te laten maken, waarop zijn of haar naam staat en het jaar waarin hij of zij koning is. De plaat wordt door de koning aan de schutterij geschonken. De schutterij bezit nu ongeveer 175 zilveren platen. Voor het seizoen 2013-2014 is Vincent Mullenders koning van de schutterij. Hij zal vrijgezeld worden door Kaylie Leenen. Als hij of zij drie jaar achter elkaar de vogel afgeschoten heeft mag hij of zij zich keizer noemen. Op dit moment heeft de schutterij geen keizer.
Juup Senden was de laatste keizer van de schutterij, helaas is hij in augustus 2000 gestorven. De koning is te herkennen aan het zilveren kroontje op zijn kepie. Ook draagt hij/zij een deel van de zilveren platen met zich mee als de schutterij rondtrekt.
5. Het uniform
Zoals gezegd, is de schutterij een soort leger. De schutterijen dragen dan ook uniformen. Elke schutterij kiest het uniform dat ze willen dragen. Het uniform van schutterij Sint Sebastianus Eijs is het Parade-uniform van de Koninklijke Militaire Academie, zeg maar de opleidingsschool voor de soldaten. Het uniform stampt uit 1914.
6. De commandant
Naast de schutterij loopt de commandant.
Hij commandeert, dat wil zeggen, hij zegt wat de soldaten, officieren en de drumband moeten doen.
7. De drumband
De drumband maakt muziek en een jury beoordeelt op de schuttersfeesten wie het beste gespeeld heeft. De beste krijgt de eerste prijs. Vroeger blies men op een zogenaamde klaroen. Deze hadden geen ventielen zoals op een kornet. In de loop van de jaren is de klaroen vervangen door de trompet.
De drumband telt op dit moment 24 leden waarvan 2 in opleiding, 1 tamboer-maître 7 tamboers, 2 paukenisten, 1 overslagtrom, 1 bekkenist, 8 klaroenblazers en 2 bastrompetten.
8. De buks
De buks wordt gebruikt om op schuttersfeesten mee te schieten. Geschoten wordt op boelen. Ook wordt er 1 keer per jaar geschoten op een houten vogel, dit wordt het koningsvogelschieten genoemd. Hierbij wordt een houten vogel op een paal gezet. Die paal is ongeveer 16 meter hoog. Diegene die de laatste restjes van deze houten vogel naar beneden schiet mag zich voor een jaar koning noemen.
De wedstrijd waar de toeschouwers het meest naar uitkijken is het schieten op de boelen. Hierbij wordt geschoten op houten blokjes, die op stokjes worden gestoken. Deze houten blokjes noemt men boelen.
De kleinste boel is 0,8 bij 0,8 bij 0,8 cm.
De middelste boel is 1,00 bij 1,00 bij 1,00 cm.
De grootste boel is 1,5 bij 1,5 bij 1,5 cm.
De boelen worden op zogenaamde harken gezet Deze harken staan ongeveer 16 meter van de grond op een paal. De harken zijn voorzien van 5 horizontale latten met aan elke kant 18 boelen. Hierop wordt met de buks geschoten. De buks wordt op de schouder gelegd en op een aanlegpaal. De aanlegpaal is nodig omdat de buks te zwaar en te groot is om zo mee uit de hand te schieten. Er wordt geschoten met speciale kogels die door de schutterij zelf worden gemaakt.
9. Hoe wordt een kogel gemaakt
Hoe wordt een kogel nou eigenlijk gemaakt? De kogels worden gemaakt van lood. Het lood wordt gesmolten. Bij een temperatuur van ongeveer 380 graden, smelt het lood en kan het in een speciale tang gegoten worden. Deze tang heeft de vorm van een kogel. Als het lood in de tang afgekoeld is, kan de kogel eruit gehaald worden. De kogel zelf is dan klaar. Eerst heb je een huls met een gebruikt slaghoedje erin. Het slaghoedje zit aan de onderkant van de huls. Het slaghoedje wordt eruit gehaald. Dan komt er een nieuw slaghoedje voor in de plaats. Het slaghoedje is nodig, om het kruid dat in de huls zit te laten ontploffen, zodat de kogel eruit vliegt. Eerst wordt de kogel gewogen. Deze moet 36,2 gram wegen. Is het gewicht van de kogel niet goed, dan wordt hij niet gebruikt. De kogel wordt dan opnieuw gesmolten. Is het gewicht goed, dan kan deze in de huls gestopt worden. Het kruid wordt in de huls gedaan en dan komt er een kogel bovenop. De kogel wordt er helemaal ingestopt en dan ingevet. De kogel is dan klaar voor gebruik.
Er kan maar 1 kogel tegelijk in het geweer. Het geweer moet na elk schot opnieuw geladen worden. Dit doet de schiet- of buksmeester. Aan het geweer zitten 2 trekkers. Voordat je echt kan schieten moet je eerst aan het achterste hendel trekken, om de slagpin op de plaats te krijgen. Schutterij Sint Sebastianus Eys heeft door het beste te schieten het Oud Limburgs Schuttersfeest al twee keer gewonnen. In 1972 en in 1982. Diegene die op dit feest het beste schiet, mag het Oud Limburgs Schuttersfeest het jaar erna organiseren. Dit schuttersfeest is namelijk het grootste schuttersfeest wat er bestaat. Er komen ongeveer 50 tot 55.000 mensen naar het Oud Limburgs Schuttersfeest kijken.